w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2011 - 2015

 

 

UCHWAŁA Nr IX/57/2011

Rady Miejskiej w Gołdapi

z dnia 27 maja 2011 r.

 

 

w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2011 - 2015

 

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r., Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.), w związku z art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) Rada Miejska w Gołdapi uchwala, co następuje:

 

§ 1. Przyjmuje się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2011 – 2015, stanowiący załącznik Nr 1 do uchwały.

 

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gołdapi.

 

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

 

Przewodniczący Rady Miejskiej

/-/ Wojciech Hołdyński

 

 

 

Załącznik do uchwały Nr IX/57/11

Rady Miejskiej w Gołdapi

z dnia 27.05.11 r.

Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Program Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2011 - 2015

Gołdap 2011 rok

Przemocą w rodzinie określane jest „każde zachowanie skierowane wobec osoby bliskiej, którego celem jest utrzymanie nad nią kontroli i władzy. Przemoc w rodzinie to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił działanie przeciwko członkowi rodziny naruszające jego godność oraz podstawowe prawa i wolności, powodujące cierpienie i szkody”¹. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) definiuje przemoc w rodzinie, jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Rodzina jest najważniejszym środowiskiem życiu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy i styl życia. Ważną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami, oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Przemoc domowa może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Należy ją zaklasyfikować do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Prowadzi do poważnych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych skutków psychologicznych, a w skrajnych przypadkach do poważnych okaleczeń czy zabójstw².

Wokół przemocy narosło wiele mitów. Jednym z nich jest przekonanie, że jest to zjawisko marginalne, występujące wyłącznie w patologicznych środowiskach. Tymczasem według danych statystycznych przemoc w rodzinie jest zjawiskiem powszechnym i stanowi poważny problem społeczny. Znęcanie się nad rodziną jest najczęściej popełnianym przestępstwem w Polsce, zaraz po przestępstwach przeciwko mieniu i życiu³.

Przemoc ze strony najbliższej osoby jest doświadczeniem traumatycznym, okaleczającym psychikę. Przemoc w rodzinie przybiera różne formy: od przemocy fizycznej, przez przemoc psychiczną i seksualną, po przemoc ekonomiczną. Przemoc w rodzinie rzadko jest incydentem jednorazowym. Zazwyczaj ma ona charakter długotrwały i cykliczny.

Rodzaje przemocy:

1. Przemoc fizyczna – jej celem jest zadanie ofierze bólu fizycznego, uszkodzenie jej ciała, pogorszenie jej zdrowia lub pozbawienie ją życia.

2. Przemoc seksualna – to zachowanie zmuszające ofiarę do podjęcia niechcianych zachowań seksualnych lub zdeprecjonowania jej seksualności.

3. Przemoc psychiczna – to zachowanie, którego celem jest umniejszanie poczucia własnej wartości ofiary, wzbudzanie w niej strachu.

4. Przemoc ekonomiczna – to każde zachowanie, którego celem jest ekonomiczne uzależnienie ofiary od sprawcy.

5. Zaniedbanie – to ciągłe niezaspakajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych.

Przemoc jest przestępstwem. W zależności od tego, czy przemoc ma charakter jednorazowy, czy się powtarza, jest ścigana z różnych artykułów Kodeksu karnego. Jeżeli przemoc ma charakter ciągły, zostanie zakwalifikowana, jako przestępstwo znęcania się nad rodziną z art. 207 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm). Artykuł 207 Kodeksu karnego stanowi:

„§1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osoba nieporadną ze względu na jej stan psychiczny i fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

§2. Jeżeli czyn określony w §1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat.

§3. Jeżeli następstwem czynu określonego w §1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 12 lat”.

Przemoc w rodzinie ma tragiczne konsekwencje. Prowadzi nie tylko do uszkodzeń ciała ofiary, ale także do zaburzeń emocjonalnych oraz zaburzeń w sposobie, w jaki postrzega ona sama siebie, sprawcę oraz innych ludzi. Narastanie zjawiska przemocy w rodzinie wymaga niezwłocznego podjęcia działań zawartych w niniejszym Programie.

Program Przeciwdziałania Przemocy i Ochrony Ofiar Przemocy w Gminie Gołdap ma charakter długofalowy. Działania Programu obejmują lata 2011–2015. W miarę potrzeb i sytuacji społecznej zadania Programu mogą ulegać zmianom i udoskonaleniom.

1. Analiza problemów społecznych na terenie Gminy Gołdap.

W celu właściwego zaplanowania podejmowanych działań niezbędne jest dokonanie analizy problemów społecznych w gminie z uwzględnieniem problemu przemocy w rodzinie.

Z danych pozyskanych z Wydziału Ewidencji Ludności Urzędu Miejskiego na dzień 7 marca 2011r. wynika, iż Gmina Gołdap liczy 20 493 mieszkańców. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych z Powiatowym Urzędzie Pracy w Gołdapi (dane statystyczne na koniec lutego 2011r.) wynosi 1 625, z czego jedynie 324 osoby pobierają zasiłek dla bezrobotnych.

Ze statystyk policyjnych wynika, że na terenie gminy w roku 2010 przeprowadzonych zostało 2511 interwencji, z czego 952 były to interwencje domowe. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia założono 37 „Niebieskich Kart”:

• Miasto – 22

• Wieś – 15.

Liczba osób pokrzywdzonych w wyniku przemocy domowej to, 83 z czego:

• Kobiety – 39

• Mężczyźni – 5

• Małoletni do ukończenia lat 13 – 24

• Małoletni w wieku od 13 do 18 lat – 15.

Na 37 sprawców przemocy domowej, aż 35 osób byli to mężczyźni. 17 osób dokonywało przemocy pod wpływem alkoholu (1 kobieta). Funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Gołdapi wszczęli 32 postępowania przygotowawcze z art. 207 Kodeksu karnego (znęcanie się), w tym 12 postępowań dotyczyło przemocy domowej, w których prowadzona była procedura „Niebieskich Kart”.

Z danych Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (statystyka prowadzona przez Pełnomocnika Burmistrza ds. Uzależnień) wynika, że w tym samym okresie do Komisji wpłynęło 60 wniosków z prośbą o skierowanie na leczenie odwykowe. Gminna Komisja po rozpatrzeniu tych wniosków, przeprowadziła 39 rozmów motywacyjnych z osobami zgłoszonymi do leczenia i 12 rozmów z rodzinami osób zgłoszonych. Na badania do biegłych skierowano 26 osób, z czego:

• 6 osób bez cech uzależnienia,

• 20 osób z cechami uzależnienia, opinie przesłano do sądu.

Komisja przesłała do sądu, bez opinii biegłych, 27 wniosków. 3 osoby podjęły dobrowolne leczenie. 1 osoba zginęła w wypadku samochodowym w trakcie toku sprawy.

W Punkcie Informacyjno – Konsultacyjnym terapeuta uzależnień przeprowadził ogółem 126 konsultacji, prawnik 44. Grupa wsparcia z terapeutą uzależnień odbyła 30 spotkań, średnia ilość osób na spotkaniu – 8.

Z danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Gołdapi wynika, że w roku 2010 pomocą społeczną objętych było 1803 mieszkańców gminy. Aż 80% osób wnioskujących o pomoc są to kobiety.

W szkołach na terenie Gminy Gołdap zanotowano kilkakrotne akty przemocy fizycznej i psychicznej. Przemoc fizyczna wyrażała się kopaniem, szarpaniem, popychaniem. Przemoc psychiczna to bezustanne wyśmiewanie się, poniżanie, wyzwiska.

Trudno jest w sposób jednoznaczny określić wielkość zjawiska przemocy na terenie gminy w związku z występowaniem przemocy ukrytej, czyli toczącej się w rodzinie czy w szkole, ale nieujętej w statystykach z powodu braku wiedzy na temat jej występowania.

2. Cele programu

Celem Programu jest:

1. zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Gminy Gołdap,

2. zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie,

3. zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie.

Cele ogólne będą realizowane przez:

1. budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy,

2. diagnozowanie zjawiska przemocy na terenie Gminy Gołdap,

3. podnoszenie kompetencji służb i instytucji w zakresie przemocy w rodzinie,

4. udzielanie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie,

5. oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie (programy korekcyjno – edukacyjne).

3. Założenia Programu

Realizacja celów Programu zakłada:

1. uwrażliwienie społeczności lokalnej na problem przemocy w rodzinie,

2. promowanie modelu rodziny wolnego od przemocy,

3. edukację dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy w rodzinie,

4. działania interdyscyplinarne w zakresie przeciwdziałania przemocy.

4. Program jest spójny z Programami:

• Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy,

• Programem Tworzenia Lokalnego Systemu Pomocy Dziecku i Rodzinie w Powiecie Gołdapskim na lata 2007 - 2013

• Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Gołdap na lata 2009 - 2015,

• Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Gołdap na rok 2011.

Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne:

• ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.),

• ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.),

• ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1882 r. Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.),

• Rządowy Program Ograniczenia Przestępczości i Aspołecznych Zachowań Razem Bezpieczniej.

5. Zasoby Gminy Gołdap w zakresie realizacji Programu:

1. Zasoby ludzkie – specjaliści z różnych dziedzin.

2. Zasoby instytucjonalne – instytucje i organizacje zajmujące się problemem przemocy w rodzinie oraz instytucje i organizacje pełniące funkcję wspierającą:

• Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołdapi,

• Komenda Powiatowa Policji w Gołdapi,

• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,

• Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

• placówki oświatowo-wychowawcze,

• SP Zakład Opieki Zdrowotnej w Gołdapi,

• Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Gołdapi,

• Parafie wszystkich wyznań.

6. Czynniki gwarantujące właściwą realizację Programu:

• poparcie działań i współpraca z samorządem gminnym,

• dobra znajomość środowiska przez pracowników socjalnych,

• dobra współpraca służb i instytucji na terenie gminy oraz poza nią,

• otwartość i chęć współpracy specjalistów,

• silne więzi rodzinne,

• chęć zmiany i wyjścia z kryzysu.

7. Zagrożenia w realizacji zadań:

• stereotypy panujące w środowisku na temat przemocy w rodzinie,

• bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych,

• brak współpracy rodziny w zakresie przezwyciężania kryzysów,

• problem uzależnienia od alkoholu w rodzinach,

• ubóstwo,

• brak infrastruktury socjalnej w gminie,

• brak lub zbyt mała współpraca interdyscyplinarna,

• brak motywacji ekonomicznej dla członków zespołu interdyscyplinarnego.

8. Realizacja celów Programu

Cel 1

Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Gminy Gołdap

Działania:

1. Określenie w drodze uchwały trybu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania.

Podmiot realizujący działanie:

• Rada Miejska w Gołdapi.

2. Powołanie Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego.

Podmioty realizujące działanie:

• Burmistrz Gołdapi.

2. Współpraca w ramach zespołu interdyscyplinarnego:

• pracownicy socjalni,

• przedstawiciele oświaty,

• przedstawiciele policji,

• kuratorzy sądowi,

• przedstawiciele Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

• przedstawiciele ochrony zdrowia,

• inni w zależności od zasobów i rodzaju problemu,

do obowiązków, których należą:

• diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie,

• opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach,

• rozpowszechnianie informacji o instytucjach oraz możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym,

• monitorowanie sytuacji rodzin dotkniętych przemocą,

• dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań,

• podejmowanie działań prewencyjnych w środowiskach zagrożonych przemocą,

• inicjowanie interwencji w środowiskach dotkniętych przemocą,

• udział w działaniach edukacyjno-informacyjnych.

2. Edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy:

• propagowanie skutecznych sposobów powstrzymywania przemocy,

• obalanie mitów na temat przemocy,

• szkolenia na temat przemocy,

• prowadzenie kampanii zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży w zakresie ograniczenia oglądania przemocy w telewizji, grach komputerowych,

• wspieranie różnych form spędzania wolnego czasu promujące zachowania nieagresywne,

• organizowanie spotkań edukacyjnych dla mieszkańców, np. w świetlicach wiejskich,

• dystrybucja ulotek i informacji na temat przemocy i jej skutków,

• organizowanie konkurów, np. plastycznych, wśród dzieci i młodzieży w zakresie zapobiegania przemocy.

Podmioty realizujące działanie:

• placówki oświatowo-wychowawcze,

• Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołdapi,

• Komenda Powiatowa Policji w Gołdapi,

• Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

• Gminny Zespół Interdyscyplinarny,

• inne, w zależności od zasobów gminy.

Cel 2

Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie

Działania:

1. Izolowanie sprawców od ofiar.

2. Udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjno-edukacyjnych.

3. Przeprowadzanie rozmów z osobami nadużywającymi alkoholu, stosującymi przemoc.

4. Kierowanie wniosków do Sądu Rejonowego w Olecku o obowiązek podjęcia leczenia odwykowego w związku z nadużywaniem alkoholu.

Cel 3

Zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie

Działania:

1. Utworzenie i funkcjonowanie Punktu Informacyjno - Konsultacyjnego:

• udzielanie informacji dotyczącej bezpiecznego schronienia osobom dotkniętym przemocą w ośrodkach interwencji kryzysowej i w specjalistycznych ośrodkach wsparcia,

• udzielanie informacji na temat pozyskania zaświadczenia lekarskiego,

• udzielanie informacji na temat praw osób będących ofiarami przemocy,

• udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjno-edukacyjnych,

• rozpowszechnianie telefonu zaufania „Niebieska Linia”, „Pomarańczowa Linia”.

Podmiot realizujący działanie:

• Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołdapi.

2. Tworzenie Zespołu ds. przemocy w rodzinie i dziecka krzywdzonego:

• współpraca z kuratorami sądowymi, pedagogami, władzami samorządowymi i innymi podmiotami w celu wymiany informacji o osobach mogących potrzebować wsparcia i pomocy.

Podmiot realizujący działanie:

• Komenda Powiatowa Policji w Gołdapi

• Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołdapi.

3. Prowadzenie działań interwencyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy:

• podejmowanie działań interwencyjnych w oparciu o procedurę „Niebieskiej Karty”,

• przekazywanie informacji o podejmowanych działaniach przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego.

Podmioty realizujące działanie:

• Komenda Powiatowa Policji w Gołdapi,

• Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołdapi,

• Gminny Zespół Interdyscyplinarny,

• Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

• przedstawiciele oświaty,

• przedstawiciele ochrony zdrowia.

4. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia.

Podmioty realizujące działanie:

• Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołdapi,

• Komenda Powiatowa Policji w Gołdapi,

• Gminny Zespól Interdyscyplinarny.

Monitorowanie

Monitorowanie realizacji Programu odbywać się będzie w oparciu o sprawozdawczość podmiotów zaangażowanych w jego realizację. Sprawozdania z realizacji Programu podmioty składają do dnia 31 stycznia każdego roku do Ośrodka Pomocy Społecznej.

Sprawozdawczość

Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołdapi do dnia 31 marca każdego roku przedłoży Radzie Miejskiej sprawozdanie z realizacji Programu.

Finansowanie Programu

Program będzie finansowany ze środków budżetu Gminy w ramach realizacji działań wynikających z:

• Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Gołdap na rok 2011,

• dotacji,

• środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.